Prawo w Healthcare – w centrum zmian | Newsletter

Wprowadzenie

Ustawa z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o działalności leczniczej, która oczekuje na decyzję Prezydenta, wprowadza wiele zmian do systemu opieki zdrowotnej i zarządzania podmiotami leczniczymi. 

Jedne z najistotniejszych nowości stanowią kompleksowe zmiany dotyczące zasad sporządzania, zatwierdzania i realizacji programów naprawczych w podmiotach leczniczych. 

Kluczowe zmiany w programach naprawczych podmiotów leczniczych:

• Program naprawczy obowiązkowy, jeśli strata netto >1% przychodów.
• SPZOZ: termin przygotowania do 7 miesięcy od sprawozdania finansowego; spółki kapitałowe: 3 miesiące.
• Zatwierdzenie przez podmiot tworzący (zatwierdzenie), po uzyskaniu opinii Wojewody i NFZ.
• Minister zdrowia może zlecić niezależną analizę programu i jego realizacji.
• Spółki z większościowym udziałem Skarbu Państwa, JST lub uczelni medycznej – analogiczne obowiązki jak SPZOZ.

Obecny stan prawny (art. 59 ustawy o działalności leczniczej)

Zgodnie z obowiązującym prawem:

• Samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej (SPZOZ) pokrywa stratę netto we własnym zakresie.
• Podmiot tworzący (np. jednostka samorządu terytorialnego) może pokryć stratę w określonych przypadkach.
• W przypadku wystąpienia straty netto, kierownik SPZOZ ma obowiązek w ciągu 3 miesięcy od upływu terminu zatwierdzenia sprawozdania finansowego sporządzić program naprawczy na okres do 3 lat i przedstawić go podmiotowi tworzącemu do zatwierdzenia.

Uwaga: Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 20 listopada 2019 r., zakwestionował obowiązek JST do pokrywania strat wynikających z przepisów powszechnie obowiązujących, uznając go za niezgodny z Konstytucją.

Co się zmienia?

Ustawa z 5 sierpnia 2025 r. znacząco rozbudowuje i uszczegóławia przepisy dotyczące programów naprawczych.

Kiedy powstaje obowiązek sporządzenia programu naprawczego?

Program naprawczy musi powstać, jeśli w sprawozdaniu finansowym podmiotu leczniczego wystąpi strata netto przekraczająca 1% przychodów.

Terminy przygotowania dokumentu:

• SPZOZ: do 7 miesięcy od dnia upływu terminu na sporządzenie sprawozdania finansowego (nie więcej niż 4 miesiące i 15 dni, jeśli SPZOZ jest stroną umowy o świadczenie świadczeń opieki zdrowotnej).
• Spółki kapitałowe: do 3 miesięcy od zatwierdzenia sprawozdania.

Zakres programu naprawczego

Program musi zawierać m.in.:

• analizy efektywności, jakości, zasobów i zarządzania.
• ocenę dostosowania działalności do mapy potrzeb zdrowotnych lub planów transformacji.
• propozycje współpracy z innymi podmiotami.
• działania optymalizacyjne i prognozy finansowe.
• plan poprawy jakości świadczeń i zarządzania.

wskaźniki rezultatu oraz informacje o strukturze organizacyjnej.

Nowa procedura zatwierdzania

Program naprawczy będzie przekazywany przez kierownika samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej będącego stroną umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej do:

• dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ (ocena finansowa).
• wojewody (ocena zgodności z mapą potrzeb zdrowotnych).
• podmiotu tworzącego (zatwierdzenie programu).

Zatwierdzenie przez podmiot tworzący następuje w terminie jednego miesiąca od otrzymania.

Program może być aktualizowany kwartalnie, a zmiany w jego kluczowych elementach wymagają ponownego zatwierdzenia.

Sprawozdawczość i aktualizacje

Kierownik SPZOZ ma obowiązek:

• kwartalnej analizy wykonania programu.
• aktualizacji programu w razie potrzeby.
• ponownego zatwierdzenia zmian w zakresie działań naprawczych (np. współpraca, optymalizacja, struktura).
• składania kwartalnych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji programu.

Rola Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji

Minister zdrowia będzie mógł zlecić Agencji analizę programu naprawczego i jego realizacji, w tym ocenę sytuacji finansowej i jakości zarządzania.

Nowe zasady dla spółek kapitałowych

Spółki z większościowym udziałem Skarbu Państwa, JST lub uczelni medycznej również będą zobowiązane do sporządzania programów naprawczych – na analogicznych zasadach jak SPZOZ.

Chcesz dowiedzieć się więcej? 

Skontaktuj się z nami!

Nota prawna

Niniejszy newsletter ma charakter wyłącznie informacyjny i nie stanowi porady prawnej. W przypadku pytań dotyczących opisanych zmian, prosimy o kontakt z naszym zespołem.